काठमाडौं, २८ साउन
दूरसञ्चार सेवासम्बद्ध कम्पनीहरूले एक वर्षमा उपकरण र ब्यान्डविथमा ८ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी रकम खर्च गरेका छन् । साधारण टेलिफोन, मोबाइल, इन्टरनेटलगायतका सेवा प्रदायक कम्पनीले गत आर्थिक वर्षमा ५ अर्ब रुपैयाँ उपकरण किन्न र ३ अर्ब रुपैयाँ ब्यान्डविथ तथा सेवा शुल्क किन्न खर्च गरेका थिए । उनीहरूले यति रकमबराबरको डलर सरकारी स्वीकृतिमा सटही गरेका थिए ।नयाँ प्रविधिको विकास र विस्तारलाई प्राथमिकता दिँदै कम्पनीहरूले आधुनिक उपकरण भित्र्याएका हुन् । ६ वटा टेलिफोन कम्पनीहरू र करिब आधा दर्जन इन्टरनेट सेवा प्रदायक कम्पनी (आईएसपी) हरूको उपकरण आयात बर्सेनि बढ्दै गएको छ ।
दूरसञ्चार प्राधिकरणका अनुसार गत वर्ष दूरसञ्चारसम्बद्ध कम्पनीहरूबाट ४ अर्ब ३७ करोड ७२ हजार रुपैयाँको उपकरण आयात भएको छ । सरकारी स्वामित्वको मोबाइल कम्पनी टेलिकम र निजी क्षेत्रको ठूलो मोबाइल सेवा प्रदायक कम्पनी एनसेलबीच प्रतिस्पर्धा बढ्दै गएपछि उपकरण आयात पनि बढेको हो । गत वर्ष एनसेलले २ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ र टेलिकमले २ अर्ब ५ करोड रुपैयाँको उपकरण आयात गरेको थियो । युनाइटेड टेलिकम (यूटीएल)ले २ करोड ८४ लाख, नेपाल स्याटेलाइट (हेलो नेपाल) ले ७ करोड १३ लाख, स्मार्ट टेलिकमले १४ करोड रुपैयाँको उपकरण आयात गरेको दूरसञ्चार प्राधिकरणले जनाएको छ । दूरसञ्चार सेवा प्रदायक कम्पनीले आफ्नो सेवा विस्तार तथा ग्राहक आधार बढाउने प्रतिस्पर्धा बढेकोले दूरसञ्चार उपकरण आयात बर्सेनि बढेको नियामक निकाय प्राधिकरणको अनुभव छ । प्याकेट स्विच्ड डाटा, कम्युनिकेसन अपरेटरमार्पmत हुने सेवा, जीएसएम मोबाइल, सीडीएमए मोबाइल, साधारण टेलिफोन, इन्टेलिजेन्ट नेटवर्क सेवा इन्टरनेट र इमेलजस्ता दूरसञ्चार सेवाको विस्तार र गुणस्तर सुधार गर्न उपकरण आयात गरिएको टेलिकमका सहायक प्रवक्ता दिनेशदेव पन्तले बताए । “जीएसएम मोबाइल विस्तार, सिप फोन, इन्टरनेट, एडीएसएललगायत अन्तरआबद्धताका धेरै उपकरण आयात गरिएको हो,” सहायक प्रवक्ता पन्तले भने । आर्थिक वर्ष ०६६÷६७ मा टेलिकमले करिब ४ अर्ब रुपैयाँको उपकरण आयात गरेको थियो । १० वटा कम्पनीले यही रकमबराबरको यस्तै प्रकारका उपकरण आयात गरेका थिए ।
नेपाली दूरसञ्चार सेवाग्राहीले टेलिफोन, मोबाइल तथा इन्टरनेटजस्ता सेवामा मात्रै वार्षिक ३५ अर्ब रुपैयाँ खर्च गरेका छन् । गत आवमा नेपाल टेलिकम, एनसेल, यूटीएल, एसटीएम, स्मार्ट र नेपाल स्याटेलाइट (हेलो नेपाल)का सेवाग्राहीले आफन्तसँगको कुराकानी र डाटा सेवामा यो रकम खर्च गरेका हुन् । चालू आवको अन्त्यसम्ममा यो रकम बढेर ४२ अर्ब रुपैयाँभन्दा धेरै हुन सक्ने सेवा प्रदायकहरूको अनुमान छ । जीएसएम मोबाइल सेवामा अग्रणी मानिएको एनसेलले गत आवमा नयाँ प्रविधि भित्र्याएको जनाएको छ । नेपालमा १ करोड २८ लाख सर्वसाधारण दूरसञ्चार सेवाको पहुँचमा छन् । कुल जनसंख्यामध्ये यो ४४ प्रतिशत हो । ४४ प्रतिशत जनसंख्याले मोबाइल, टेलिफोन र इन्टरनेटको प्रयोगबापत एक वर्षमा गरेको ३५ अर्ब रुपैयाँ खर्चमध्ये झन्डै ७५ प्रतिशत रकम मोबाइल प्रयोगकर्ताले मात्र खर्च गर्ने गरेको सेवा प्रदायक कम्पनीहरूले बताएका छन् ।
पछिल्लो चार–पाँच वर्षमा मोबाइलप्रति बढ्दै गएको आकर्षणले बर्सेनि दूरसञ्चार क्षेत्रमा उपभोक्ताको खर्च बढ्दै आएको छ । ग्राहक बढ्दै गएपछि सेवा प्रदायक कम्पनीहरूले पनि वार्षिक आयात हुने उपकरणको खर्च पनि ठूलो हुँदै गएको स्मार्ट टेलिकमले जानकारी दिएको छ । प्राधिकरणका अुनसार गत वर्ष ४२ प्रतिशतका दरले दूरसञ्चार सेवाको वृद्धि भएको थियो । अन्य शिक्षा, स्वास्थ्य र विद्युत्भन्दा दूरसञ्चार क्षेत्रको विकास भएको दाबी प्राधिकरणको छ । दूरसञ्चार सेवा प्रदायक कम्पनीले प्रदान गर्दै आएको सेवामध्ये साधारण टेलिफोन, जीएसएम पोस्टपेड तथा प्रिपेडलगायत जीपीआरएस, एडीएसएल इन्टरनेट सेवा र इजीफोन प्रयोग गर्न धेरै उपकरणहरू भित्रिने गरेको सेवा प्रदायक बताउँछन् । अन्तरदेशीय ट्रक सेवा, अन्तर्राष्ट्रिय ट्रंक सेवा, प्रिपेड कार्ड, रिचार्ज कार्ड, रोमिङलगायतका सेवामा सेवाप्रदायकहरूले नयाँ–नयाँ प्रविधि र माध्यमको प्रयोग गर्दै आएकाले उपकरण आयातमा ठूलो रकम बिदेसिन थालेको हो । पछिल्लो समयमा राम्रो बजार पाउन सफल भएको, जीएसएम प्रिपेड र पोस्टपेड तथा सीडीएमए र डाटा सेवाका उपभोक्ताको संख्या अघिल्लो वर्षको तुलनामा झन्डै दोब्बर भएका छन् । यस क्षेत्रमा १० हजारभन्दा धेरै जनशक्तिले प्रत्यक्ष र ५० हजारभन्दा धेरैले परोक्ष रूपमा रोजगारी पाएको अनुमान छ ।
डाटा उपकरण आयात
एनसेल २ अर्ब ७ करोड
टेलिकम २ अर्ब ५ करोड
यूटीएल २ करोड ८४ लाख
स्मार्ट १४ करोड २ लाख
हेलो नेपाल ७ करोड १३ लाख
कन्स्टलेसन प्रालि ५१ लाख
१४ टेक्नोलोजिज ११ लाख
कुल ४ अर्ब ३७ करोड
स्रोतः नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरण
No comments:
Post a Comment