सबै मोबाइल सेटको रेकर्ड दूरसञ्चार कम्पनीमा

काठमाडौ,योगेश खतिवडा जेष्ठ १ - तपाईको मोबाइल हरायो ? अनि पाउनेले सिम फालिदियो भने मज्जाले चलाउन सक्ने अवस्था । भेटिएला भन्नु नै पर्दैन । यसले चिन्तित हुनुभएको छ ? यस्तो अवस्थालाई नियन्त्रण गर्न सरकारले सबै दूरसञ्चार कम्पनीले तत्काल मोबाइल सेटको नम्बर पत्ता लगाउने उपकरण ल्याउन निर्देशन दिएको छ । 'सबै दूरसञ्चार कम्पनीले तत्काल सेन्टर इक्विपमेन्ट आइडेन्टिटी रजिस्टर -ईआईआर) उपरकण राख्नुपर्ने छ,' नियमक निकाय दूरसञ्चार प्राधिकरणका प्रवक्ता कैलाशप्रसाद न्यौपानेले भने, 'यो उपकरणले इन्टरनेसनल मोबाइल इक्विपमेन्ट आइडेन्टिटी -आईएमईआई) भनिने मोबाइल सिरियल नम्बर पत्ता लगाउँछ ।' 

मोवाइल उत्पादन कम्पनीले प्रत्येक सेटमा यस्तो सिरियल नम्बर राखेको हुन्छ । यो नम्बर कुनै पनि अर्को मोबाइल सेटसँग मिल्दैन । दूरसञ्चार कम्पनीले ईआईआर उपकरण राखेपछि प्रयोग भइरहेका सबै मोबाइल सेटको नम्बर दूरसञ्चार सेवा दिने कम्पनीमा रेकर्ड हुन्छ । 'हराएको मोबाइल भेटेर अर्को सिम हाले पनि सिरियल नम्बर हेरेर सेट पत्ता लगाउन सकिन्छ,' न्यौपानेले भने, 'हराएको सिरियल नम्बर -मोबाइल सेटमा) कुन सिम नम्बर राखिएको छ त्यो कम्पनीबाट थाहा पाइने हुँदा मोबाइल भेटिने छ ।' मोबाइलबाट भइरहेको अपराध नियन्त्रणका लागि उक्त व्यवस्था गर्न लागिएको उनले बताए । अहिले दूरसञ्चार कम्पनीसँग ईआईआर उपकरण नहुँदा कुनै सिमबाट अपराध गरेपछि अर्को सिम चलाउँदा अपराधीको मोबाइलमा कुन सिम राखिएको थियो त्यो थाहा हुँदैन । 'ईआईआर भएपछि सिम परिवर्तन गरेपछि पनि सेट कता पुग्यो भन्ने पहिचान हुन्छ,' उनले भने, 'यसले सिम फाल्दैमा अपराध नलुक्ने भएकाले अपराध कम गर्न सहयोग पुग्छ ।' कम्पनीहरूलाई तत्काल आवश्यक पूर्वाधार तयार गर्न निर्देशन दिएको भन्दै उनले भने, 'केही समयमा प्रहरी वा प्राधिकरणले कम्पनीसँग अपराध भएको मोबाइलको आईएमईआई नम्बर मागेपछि उपलब्ध गराउनुपर्छ ।' विश्वका धेरै देशमा यो व्यवस्था लागू भएको छ । तर नेपालका कम्पनीहरूले भने यसमा खासै चासो देखाएका छैनन्